SLAJDOWISKO OTWOCKIE – HISTORIA MIASTA. Część II

05.11, godz. 17.00-19.30
Miejsce: Booffi Caffe, Otwock, ul. Hoża 2/5U
Organizator: Towarzystwo Przyjaciół Otwocka i Kawiarnia Booffi Caffe

Zapraszamy wszystkich miłośników historii Otwocka na drugą część spotkania z dawnymi i współczesnymi fotografiami miasta. Tym razem poznamy historie, anegdoty i opowieści dotyczące ulic od K do Ż. Będzie poważnie, żartobliwie i na pewno ciekawie!

Spotkanie poprowadzi Sebastian Rakowski, prezes Towarzystwa Przyjaciół Otwocka, historyk, regionalista, społecznik, badacz dziejów Otwocka a także specjalista historii Żydów otwockich.

UWAGA! Ilość miejsc siedzących jest ograniczona. Zachęcamy do wcześniejszego przybycia i zajmowania miejsc.

Relacja ze spaceru śladami „Spowiedzi” Calka Perechodnika

Ilustracja tekstu
Uczestnicy spaceru przed budynkiem należącym do posesji, której przedwojennym właścicielem był Oszer Perechodnik, ojciec Calka. Fot. Tomasz Kapusta.

Mając na uwadze duże zainteresowanie, jakim cieszyły się spacery historyczne realizowane w ramach obchodów 80. rocznicy zagłady otwockiego getta, postanowiliśmy zorganizować jeszcze jeden spacer nawiązujący do tych tragicznych wydarzeń.

W ubiegłą niedzielę (25.09.2022 r.) wspólnie przeszliśmy szlakiem wydarzeń opisanych w opublikowanej pod tytułem „Spowiedź” relacji Calka Perechodnika, żydowskiego policjanta z otwockiego getta. Zaczęliśmy na rogu ulic Kościelnej i Kościuszki, gdzie do dzisiaj stoją domy, które należały do rodziny Perechodników. Wśród nich także ten, który wybudowali sami i w którym wraz ze swoim rodzeństwem dorastał Calek.

Uczestnicy spaceru przy dawnej ul. Samorządowej. Fot. Marcin Michalczyk.

Następnie przeszliśmy do miejsca, w którym stał dom, pod podłogą którego, w dniu zagłady getta miały się ukryć: żona, córka i siostra Calka. Niedaleko tego znajdował się posterunek policji żydowskiej i prowizoryczny areszt w którym około dwóch tysięcy otwockich Żydów czekało na kolejne egzekucje. Wspólnie przeszliśmy drogę jaką musieli oni pokonać idąc na miejsce kaźni.

Ul. Reymonta. Fot. Tomasz Kapusta.

Następnie przeszliśmy do zachowanego gmachu dawnego Sanatorium dra Przygody, który w czasie wojny służył jako siedziba Judenratu i gdzie po akcji wysiedleńczej zamieszkał wraz z innymi policjantami Calek Perechodnik.

Stamtąd przeszliśmy na drugą stronę torów kolejowych gdzie istniało tak zwane „getto miasteczkowe”. To właśnie tam po utworzeniu getta mieszkał Calek z żoną i córką. Zamieszkali przy ul. Podmiejskiej, w domu biletera Kina „Oaza”, współwłaścicielką którego była żona Calka – Anna (Chana). Mocno już zmieniony gmach dotrwał do naszych czasów, o czym przekonali się uczestnicy spaceru.

Na Skwerze Pamięci Żydów Otwockich. Fot. Tomasz Kapusta.

Wycieczka zakończyła się pod budynkiem wspomnianego już przedwojennego Kina „Oaza” w którym Calek wraz ze swoją żoną Anną, mieszkali po ślubie w 1937 r. Dzisiaj gmach jest siedzibą Amatorskiego Teatru im. Stefana Jaracza, w którym od kilku lat znów funkcjonuje kino pod nazwą „Oaza”.

Spacer poprowadził Sebastian Rakowski, historyk regionalista, Prezes Towarzystwa Przyjaciół Otwocka.  Wzięło w nim udział około pięćdziesięciu osób, za co bardzo dziękujemy.  

Uczestnicy spaceru na ul. Dłuskiego. Fot. Tomasz Kapusta

Spacer po Otwocku śladami Calka Perechodnika – czyli opowieść o zagładzie żydowskiego świata

Start: 25 września, godz. 12.00
Miejsce: Otwock, skrzyżowanie ulic Kościuszki i Kościelnej

Towarzystwo Przyjaciół Otwocka zaprasza na spacer po Otwocku śladami wspomnień Calka Perechodnika – żydowskiego inteligenta, który w czasie wojny, jako policjant w miejscowym getcie zaprowadził swoją rodzinę do wagonów pociągu, którego końcową stacją był obóz zagłady w Treblince.

Naukowcy zajmujący się holokaustem, bez względu na szerokość geograficzną pod którą prowadzą swoje badania na którymś ich etapie muszą zetknąć się z Otwockiem, jego gettem i zagładą. Jest to jedyny kontekst w jakim to podwarszawskie niewielkie miasto funkcjonuje w świadomości świata. Dzieje się tak za sprawą wspomnianej relacji Calka Perechodnika, żydowskiego policjanta z otwockiego getta. Jego wojenne wspomnienia zatytułowane: „Czy ja jestem mordercą” lub „Spowiedź”, wydane została w wielu językach i weszły do kanonu najważniejszych źródeł dotyczących zagłady polskich i europejskich Żydów. Jego obserwacje i przemyślenia licznie cytowane są w pracach naukowych najwybitniejszych badaczy holokaustu.

Podczas spaceru, który poprowadzi Sebastian Rakowski historyk i Prezes TPO, uczestnicy będą mieli okazję odwiedzić miejsca i wysłuchać historii które zapisał Perechodnik w swoich wstrząsających wspomnieniach.

UWAGA! Spacer nie jest biletowany, ale jeśli ktoś chciałby podziękować organizatorowi i przewodnikowi to można będzie to uczynić również w formie finansowej podczas spaceru.

Książka do nabycia:
https://ksiegarnia.karta.org.pl/produkt/spowiedz/

80. rocznica zagłady otwockich Żydów

Towarzystwo Przyjaciół Otwocka powstało w roku 1912. Pod wnioskiem o jego rejestrację widnieją trzy podpisy: Adama Wizela, Gustawa Krukowskiego i Jakowa Pragiera. Wszystkich ich łączyło żydowskie pochodzenie. Wśród członków Towarzystwa byli zarówno chrześcijanie jak i żydzi. Wszyscy wspólnie pracowali na rzecz rozwoju Otwocka, który w roku 1939 był domem i małą ojczyzną dla około 12.000 Żydów.
Pamiętając o swojej przeszłości i przeszłości miasta, nasze Towarzystwo od wielu już lat angażuje się w działania upamiętniające dawnych żydowskich mieszkańców Otwocka. Do najważniejszych z nich należy współorganizacja wraz ze Społecznym Komitetem Pamięci Żydów Otwockich i Karczewskich uroczystości związanych z kolejnymi rocznicami zagłady otwockiego getta i jego mieszkańców. Nie inaczej jest również w tym roku.

W tym roku obchodzimy okrągłą rocznicę tragicznych wydarzeń z 1942 roku. W związku z tym przygotowany program uroczystości jest rozbudowany. Zapraszamy wszystkich do zapoznania się z nim na uruchomionej wspólnymi siłami otwockich społeczników stronie internetowej poświęconej upamiętnieniu żydowskiej społeczności Otwocka https://zydziotwoccy.pl

Rondo im. Stefana (Szczepana) Żaryna.

Towarzystwo Przyjaciół Otwocka od kilkunastu lat, kilkakrotnie zwracało się do Rady Miasta Otwocka z prośbą o upamiętnienie w naszym mieście postaci sędziego Stefana (Szczepana) Żaryna, człowieka wielce zasłużonej dla naszego miasta.

Sędzia Szczepan Stefan Żaryn (1984 –1925). Od 1893 r. właściciel folwarku Natalin i Świerk. Wjazd do dworu Żarynów do Natalina był na styku ulicy Wiązowskiej i Mlądzkiej (dziś Samorządowa i Żeromskiego). Sędzia Szczepan Stefan Żaryn był postacią znaną i szanowaną. Pełnił wiele funkcji. Był znanym otwockim sędzią, radnym, współorganizatorem ochotniczej straży pożarnej. Nadano mu honorową odznakę „Prawo wstępu na pożary”. Był również współorganizatorem Kas Samopomocy. Swoją pracą zawodową i społeczną przyczynił się do rozwoju Otwocka. Jako właściciel folwarków pomagał okolicznym chłopom, cieszył się ogromną popularnością. Dziś po dworze i zabudowaniach gospodarczych pozostały resztki porosłe zielskiem. Nie ma już śladu po bramie a w kierunku Teklina ciągną się ogródki pracownicze. Niech skwer imienia sędziego Szczepana Stefana Żaryna utrwali imię jednego z pierwszych zasłużonych obywateli naszego miasta.

Fragment uzasadnienie z wniosku TPO do Rady Miasta Otwocka uhonorowanie Stefana (Szczepana) Żaryna.

TPO wnioskowało o nadanie imienia sędziego skwerowi pomiędzy ulicami: Samorządową i Żeromskiego z uwagi na to, że miejsce to sąsiaduje z dawnymi gruntami folwarku Natalin, którego właścicielem był Żaryn.

28 grudnia 2021 roku Rada Miasta Otwocka nadała imię Stefana Żaryna rondu powstałemu u zbiegu ulic Majowej i Jana Pawła II. 12 lipca 2022 roku odbyła się uroczystość otwarcia ronda i odsłonięcia tablicy poświęconej sędziemu Żarynowi. Na oficjalnym facebookowym profilu władz miejskich możemy przeczytać opis uroczystości:

Dziś (12 czerwca) o godzinie 11:00 odbyło się uroczyste odsłonięcie tablicy pamiątkowej oraz otwarcie ronda drogowego, zlokalizowanego u zbiegu ulic Majowej i Jana Pawła II w Otwocku, które na mocy uchwały Rady Miasta Otwocka z 28 grudnia 2021 roku otrzymało imię wybitnego obywatela naszego miasta – Stefana (Szczepana) Żaryna.
Wydarzenie, które odbyło się z inicjatywy Jarosław Margielski – Prezydent Otwocka, zgromadziło kilkadziesiąt osób, pośród których znaleźli się zaproszeni goście: Pan Poseł Piotr Uściński – Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii, Pan Poseł Dariusz Olszewski, Dyrektor Zarządu Dróg Powiatowych – Paweł Grzybowski, Dyrektor MOKTiS – Tomasz Winnicki, przedstawiciele Rada Miasta Otwocka: Arkadiusz Krzyżanowski – Wiceprzewodniczący Rady Miasta Otwocka, Joanna Chmielewska, Andrzej Gurdziel, Marcin Michalczyk, Stanisław Stanaszek i Andrzej Kobus.
Honorowym gościem była pani Izabella Szatkowska-Majczyno, nestorka Towarzystwo Przyjaciół Otwocka, które od ponad dwudziestu lat zabiegało o uhonorowanie Stefana Żaryna jako wybitnego obywatela Otwocka.
Pokaźną grupę zgromadzonych stanowili przedstawiciele wielopokoleniowej rodziny uhonorowanego Stefana Żaryna, a w imieniu której głos zabrali: imiennik, a zarazem najstarszy męski potomek noszący nazwisko Żaryn – Pan Szczepan Żaryn oraz Pan profesor Jan Żaryn, którzy przybliżyli zebranym historię życia i działalności swojego pradziadka. Najmłodsze pokolenie uczestniczyło zaś aktywnie w przecięciu wstęgi na tablicy pamiątkowej, stanowiącej jednocześnie część edukacyjną Szlaku Nadświdrzańskiego ścieżek rowerowych projektu Velo Otwock.
Uroczystość dopełniło złożenie kwiatów oraz wspólne zdjęcie wszystkich zgromadzonych.

Profil FB Otwock, miasto z dobrym klimatem.

Jak możemy przeczytać w oficjalnym komunikacie, w uroczystościach wzięli udział politycy partii rządzącej, przedstawiciele władz i instytucji samorządowych, oraz potomkowie sędziego Żaryna. Niestety na uroczystość zaproszeni nie zostali ani mieszkańcy Otwocka ani przedstawiciele naszego Towarzystwa, jako wnioskodawcy upamiętnienia. Pozostaje mieć nadzieję, że nastąpiło to wyłącznie przez zwykłe niedopatrzenie.

Upamiętnianie zasłużonych dla Otwocka postaci jest obowiązkiem nas współczesnych. Stanowi formę podziękowania za ich działalność i poświęcenie na rzecz naszej małej ojczyzny.
Starania o upamiętnianie zasłużonych otwocczan jest ważną częścią działalności naszego Towarzystwa. Składamy zatem podziękowania radnym miejskim za przychylenie się do wniosku TPO i upamiętnienie w przestrzeni publicznej Otwocka postaci sędziego Stefana (Szczepana) Żaryna.

Przyroda w zasięgu oka i nóg – spotkanie z Wojtkiem Drzyżdżykiem i jego…

Kiedy: 22 czerwca 2022 r., godz. 19.00
Gdzie: Qba Pub
Wstęp wolny.


Podczas tegorocznego Festiwalu Świdermajer odbyło się pierwsze spotkanie z Wojtkiem, jego fotografiami i wspaniałymi opowieściami. Wywołało ono różne uczucia. Od zachwytu (pięknymi fotografiami i opowieściami), przez niedosyt (bo chciałoby się więcej), aż po żal (bo nie wszyscy mogli uczestniczyć).
I właśnie dlatego spieszymy Was uszczęśliwić i zapraszamy na kolejną część lekcji przyrody klasycznej na ekranie!
Już 22 czerwca. Oczywiście w Qba Pub!

Wojtek Drzyżdżyk – syn Edwarda i Marianny, rocznik 1963. Urodził się w Warszawie, ale trzy dni po narodzeniu przewieziony został do Otwocka, gdzie do dnia dzisiejszego z przyjemnością zamieszkuje. Z zawodu optyk okularowy. Z zamiłowania fotograf, turysta, sportowiec, świetny gawędziarz. Posiadacz karty rowerowej i wielokrotny zdobywca Meranu. Nie lubi upałów, woli północ niż południe. Lubi się zaszywać w górach, puszczach i innych ostępach.
Z tego zaszywania się, powstają nie tylko niesamowicie piękne fotografie ale i arcyciekawe historie, które będzie można wysłuchać w gościnnych progach otwockiego Qba Pub

Szlakiem otwockich sanatoriów i szpitali – wycieczka rowerowa.

Kiedy: 19.05.2022 r. godz. 16.00
Gdzie: Stacja PKP Otwock
Prowadzi: Marcin Michalczyk

Jak żyło się pacjentom w otwockich sanatoriach? Jak ich leczono? I kogo?
Co robili w czasie wolnym? Gdzie chadzali? Co pili?
Na te i wiele innych pytań odpowiemy sobie podczas rowerowej wycieczki po chorowitym Otwocku początku XX wieku.
“Spacer” bogaty nie tyle w daty, co w ciekawostki, sensacyjne historie i zabawne anegdoty poprowadzi Marcin Michalczyk.
Wyciągajcie z piwnic rowery, smarujcie łańcuchy i regulujcie podnóżki!

Udział w spacerze jest bezpłatny.